Prehistoria

W latach dwudziestych XX w. na terenie Ziemięcic odnaleziono fragment (ostrze) siekierki krzemiennej, pochodzącej z epoki kamiennej (4000 – 2000 lat p.n.e.)

W 1956 roku odkryto w pobliżu Ziemięcic, na Jelinie cmentarzysko ciałopalne z okresu późnohalsztackiego (700 – 400 lat p.n.e.). Znajdująca się zapewne w okolicy cmentarzyska osada nie została odkryta.

Średniowiecze

Ziemięcice zostały założone w I połowie XIII w. przez Semena (Szymona), ojca Martina Zemeniza, kapelana księcia opolskiego Kazimierza i późniejszego kanonika wrocławskiego. Semen pochodził z Dussin w Meklemburgii i był związany z dziekanem kapituły krakowskiej Wisławem z Kościelca, który uczynił go komesem. W 1305 roku nazwę wioski, założonej na prawie niemieckim, zapisano jako Semenczicz.

Uznawany dotychczas za najstarszą wzmiankę o Ziemięcicach, dokument z 1286 roku, w którym jest wzmiankowany Zementa de Ziemiencicz okazał się być falsyfikatem młodszym o kilkaset lat. W regestach pochodzących z późniejszych epok Semen (Semena) zwany jest właśnie Zementą. Wnuk Semena, Zemeta (sic!) był w 1282 roku stolnikiem u księcia Kazimierza Bytomskiego.

W 1376 roku wzmiankowano kościół w Ziemięcicach. Był zapewne drewniany i został pewnie spalony przez Husytów. Po okresie panowania husyckiego w Gliwicach (1430 – 1431) w Ziemięcicach osiedlił się Krzistek, wł. Krzysztof Szafraniec, syn Piotra Szafrańca młodszego z Pieskowej Skały, podkomorzego krakowskiego. Pomiędzy 1432 a 1447 rokiem wybudowano w Ziemięcicach kaplicę gotycką - refugium - stanowiącą później prezbiterium kościoła parafialnego. Parafia jest wzmiankowana w 1445 i 1447 roku. Z czasem do murowanego prezbiterium dobudowano drewnianą nawę i wieżę. Kościół był od początku pod wezwaniem św. Jadwigi Śląskiej. Obecnie w ruinie, jest wpisany do rejestru zabytków. Zapewne w tym samym czasie powstały także murowane z kamienia wapiennego podziemia obecnego spichlerza obok stawu. Stanowiły one pewnie dolną kondygnację dworu właściciela. Ok. 1780 roku na istniejącej konstrukcji wzniesiono murowany spichlerz, który także jest wpisany do rejestru zabytków.

W 1486 roku parafia ziemięcicka została połączona z karchowicką. Stan ten trwał (z przerwami) do 1942 roku.

Czasy nowożytne

Kolejnym znaczącym właścicielem Ziemięcic był wnuk Krzysztofa Szafrańca, Daniel Ziemięcki, starosta ziemski (Landeshauptmann) toszecki w latach 1525 – 1539. Jego wnuczka Anna Ziemięcka poślubiła ok. 1592 roku Stanisława Stadnickiego ze Żmigrodu zwanego „Diabłem Łańcuckim”, który stał się kolejnym właścicielem wsi. Syn Stanisława, Zygmunt Stadnicki założył w Ziemięcicach bazę zbójecką i napadał z niej na przejeżdżających w okolicy kupców. Po skazaniu Zygmunta na śmierć właścicielką Ziemięcic stała się jego siostra Felicjana ze Stadnickich Cieciszowska, znana jako Felicjana von Smigrod. W 1639 roku zapisała ona swój majątek Jezuitom z Opawy. W ten sposób Ziemięcice w ciągu kilku lat stały się z siedziby zbójeckiej pierwszym ośrodkiem kontrreformacji na Górnym Śląsku. Do darowizny doszło z inspiracji ojca Mikołaja Łęczyckiego SJ (1574-1653) - polskiego jezuity, znanego mistyka i cudotwórcy, który przebywał w Ziemięcicach na przełomie 1635 i 1636 roku a także przybył na pogrzeb Felicjany w 1642 roku. W 1645 roku na majątek ziemięcicki napadł brat Felicjany, Stanisław Stadnicki junior z oddziałem 100 konnych Polaków i Wołochów z zamiarem odzyskania majętności. Nie udało mu się jednak odzyskać testamentu, który zapewne był już w archiwum Jezuitów w Pradze. Poprzestał na spowodowaniu licznych zniszczeń. W 1647 roku Ziemięcice zostały splądrowane przez wojska szwedzkie. W 1648 roku placówkę ziemięcickich Jezuitów wizytował Martinus Stredonius SJ (Marcin Strzoda) - jezuita, także znany mistyk i cudotwórca. Podczas najazdu szwedzkiego na Polskę po 1655 roku w Ziemięcicach schroniło się siedmiu polskich Jezuitów. Dodatkowo w okolicy osiedliła się też znaczna liczba uchodźców z Polski, głownie szlachty. Jezuici w Ziemięcicach przebywali do roku 1730, w którym to roku sprzedali majątek i przenieśli się do Opola. W 1651 roku rozpoczęto w parafii prowadzenie księgi chrztów. W latach 1694 – 1698 rozebrano uszkodzoną, drewnianą konstrukcję starego kościoła i pozostawiając gotyckie, kamienne prezbiterium, dobudowano nową nawę i wieżę - wymurowane głównie z cegły. Najstarsza wiadomość o szkole powszechnej w Ziemięcicach pochodzi z 1656 roku. W 1655 zaś Jezuici założyli gimnazjum, w którym podjęło naukę 14 chłopców.

Kolejnymi, po Jezuitach właścicielami Ziemięcic były rodziny: od 1730 roku Dobrusky von Radwan, od 1765 von Woisky i von Minnigerode. W 1779 roku Ziemięcice nabył emerytowany generał Johann Paul von Werner. Wsławił się tym, że w wojnie rosyjsko-pruskiej w 1760 roku odbił Kołobrzeg z rąk rosyjskich. Jego siedzibą był pałac w Bycinie. W 1788 roku Ziemięcice nabył Johann von Willczek z Łabęd, a po dziesięciu latach w 1798 roku odsprzedał Josephowi von Jarotzkiemu. Od 1801 roku Ziemięcice były w posiadaniu rodziny von Strachwitz z Kamieńca. W 1909 roku Ziemięcice nabył (wraz z innymi dobrami Strachwitzów) hrabia Leopold von Stolberg-Stolberg z Ołomuńca, którego rodzina posiadała majątek ziemięcicki do końca II wojny światowej.

W latach 1820 – 1826 proboszczem w Ziemięcicach był ks. Johann Alois Fietzek – późniejszy budowniczy bazyliki piekarskiej. W Ziemięcicach rozbudował kościół o kaplicę św. Jana oraz powiększył zakrystię. W 1826 roku rozpoczął się proces uwłaszczania chłopów zakończony definitywnie wprowadzeniem ksiąg wieczystych w 1853 roku. W 1871 roku utworzono w Ziemięcicach Ochotniczą Straż Pożarną i zakupiono we Wrocławiu sikawkę pożarniczą. W 1874 roku otwarto Urząd Stanu Cywilnego. W 1879 roku uruchomiono linię kolejową Opole – Bytom. Z dworca kolejowego Czekanów Śląski (do 1945 roku Schakanau O/S) położonego ok. 2 km od centrum wsi korzystało wielu mieszkańców, podejmujących pracę w górnośląskich kopalniach i zakładach przemysłowych. Skutkowało to wzrostem liczby ludności okolicznych wsi, który doprowadził do powstania kryzysu mieszkaniowego na początku XX w.

W okresie Kulturkampfu (walki państwa pruskiego z Kościołem Katolickim) od roku 1875 do roku 1883 w parafia ziemięcicka nie posiadała kapłana. Ludzie byli zmuszeni korzystać z opieki duszpasterskiej w sąsiednich parafiach, głównie we Wieszowie i Kamieńcu. Używany do dziś budynek szkoły wybudowano w 1884 roku. W tym samym roku urządzono w Ziemięcicach nowy cmentarz, gdyż stary, położony wokół kościoła przestał wystarczać. W 1896 roku wybudowano w lasku zwanym „Goj” pałacyk myśliwski, służący dziś jako leśniczówka. Plebania została zbudowana w 1906 roku a w 1933 podwyższona o piętro. W 1911 roku doszło do zawalenia się stropu w kościele. Na szczęście nikt nie ucierpiał, strop zawalił się po nabożeństwie. Eksperci orzekli, że dach został przeciążony przez zbudowaną przed 7 laty wieżyczkę – sygnaturkę. Stwierdzono także, że kościół bez kapitalnego remontu wytrzyma jeszcze najwyżej 7 lat.

W czasie I wojny światowej poległo 12 mężczyzn z Ziemięcic w tym 2 nauczycieli – oficerów.

Okres międzywojenny

W 1919 roku, podczas pierwszego powstania śląskiego, dwaj członkowie Polskiej Organizacji Wojskowej z Gliwic przeprowadzili akcję odbicia broni i amunicji Grenzschutzu (straży granicznej), którą przechowywano w stodole ks. Proboszcza. W plebiscycie w 1921 roku w Ziemięcicach oddano 132 głosy na Niemcy oraz 297 za Polską. Ogólny wynik plebiscytu był niekorzystny dla Polski. W czasie III Powstania Śląskiego członkowie Bojówki Polskiej i żołnierze Armii Hallera spoza Ziemięcic pobili dyrektora szkoły i aresztowali go wraz z 6 innymi mieszkańcami wsi. Po krótkim przetrzymaniu w Mikulczycach aresztowani zostali zwolnieni. Dyrektor szkoły Rochus Kuczera obiecał wprowadzenie w szkole nauki w języku polskim. Po sześciu tygodniach zatrudniono w szkole nauczycielkę polskiego Marię Allamode. Po podziale Górnego Śląska w 1921 roku Ziemięcice pozostały w Niemczech.

W 1924 roku wybudowano nową remizę strażacką, która na początku lat siedemdziesiątych po wybudowaniu nowoczesnej remizy w Świętoszowicach została porzucona i ostatecznie rozebrano ją w latach osiemdziesiątych XX wieku, bo jej konstrukcja doznała uszkodzeń z powodu częstego zalewania wodą . W 1925 roku Ziemięcice zostały zelektryfikowane. W powiecie toszecko-gliwickim były pierwszą wsią wyposażoną w dostęp do energii elektrycznej.

W 1926 roku rozpoczęto budowę nowego kościoła parafialnego p.w. św. Jadwigi Śląskiej. Został on zaprojektowany przez bytomskiego architekta Theodora Ehla. Konsekrowany został 6.06.1927 roku przez kardynała wrocławskiego Adolfa Bertrama.

W 1928 roku wybudowano w Ziemięcicach sieć wodociągową. W tym samym roku obok Ziemięcic przeszła trąba powietrzna powalając wiele drzew w Lesie Łabędzkim oraz w Goju. Towarzyszący trąbie orkan zerwał wiele dachów oraz uszkodził dach nowego kościoła. W 1929 roku uruchomiono linię autobusową Gliwice – Zbrosławice, z przystankiem na terenie Ziemięcic. W 1932 roku Ziemięcice otrzymały oświetlenie uliczne. W tym samym roku odbył się na Jelinie pierwszy zlot Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech – oddział Śląsk Opolski. W zlocie uczestniczył Konsul Generalny RP w Niemczech, Leon Malhomme. W 1935 roku zmieniono nazwę wsi na Ackerfelde.

II Wojna Światowa

W okresie II Wojny Światowej wielu mężczyzn z Ziemięcic zostało powołanych do wojska. Na wojnie poległo 29. W 1942 roku pochodzący z Ziemięcic syn krawca Oskar Cipa został odznaczony Krzyżem Rycerskim za zniszczenie 17 bunkrów sowieckich.

W nocy 22.01.1945 roku do Ziemięcic wkroczyły wojska radzieckie. W rejonie lasu Goj rozegrała się mała bitwa pancerna, w czasie której spalono stodołę, która znajdowała się za lasem. W czasie potyczki zginęło 16 żołnierzy niemieckich oraz 2 z Armii Czerwonej. Zapewne przypadkowo zginęło także dwu (spośród trzech) mieszkańców wsi, którzy wracali z nocnej zmiany w kopalni. Obrońców pochowano na cmentarzu a czerwonoarmistów zakopano na rogu ulic Polnej i Mikulczyckiej w ogrodzie. Przeniesiono ich po kilku latach na cmentarz żołnierzy radzieckich. Na szczęście w Ziemięcicach udało się uniknąć masowych morderstw i gwałtów licznie popełnianych przez czerwonoarmistów w innych miejscowościach na Śląsku. Mówiło się, że wieś została ochroniona przez Św. Jadwigę. Żołnierze radzieccy splądrowali tylko wszystkie domy i rozkradli co tylko zdołali unieść. W majątku ziemięcickim zainstalowała się komendantura Armii Czerwonej. Gwoli sprawiedliwości należy dodać jednak, że niektórzy czerwonoarmiści starali się na swój sposób pomagać biednej ludności cywilnej – przeważnie rabując bogatszych i rozdając zapasy biednym. W lutym 1945 roku 15 mężczyzn zostało wywiezionych na roboty przymusowe do Związku Radzieckiego. Po jakimś czasie powróciło czterech z nich ale byli tak wycieńczeni, że wkrótce po powrocie zmarli. Kilkoro mieszkańców zostało osadzonych w powojennych polskich obozach koncentracyjnych, przeważnie w Zgodzie w Świętochłowicach.

Okres powojenny

Po II Wojnie Światowej Ziemięcice wraz z całym Dolnym i Górnym Śląskiem znalazły się w granicach Polski. Większości mieszkańców udało się przejść pozytywnie polską weryfikację narodowościową. Pozwoliło to zachować majątek i uniknąć przymusowego przesiedlenia na teren powojennych Niemiec, które były całkowicie zrujnowane. Wczesne lata powojenne charakteryzowały się znacznym zubożeniem społeczeństwa, wręcz nędzą. Widać to gdy porówna się zdjęcia tych samych osób z początku lat czterdziestych oraz z przełomu czterdziestych i pięćdziesiątych. Ludzie byli dosłownie wycieńczeni.

W 1946 roku powstał w Ziemięcicach klub sportowy LZS „Pogoń”. W 1947 roku nowy kościół otrzymał polichromie autorstwa Wincentego Lukasa Mrzygloda z Nysy. Polichromie te istniały do zmiany wystroju kościoła w 1974 roku. W 1958 roku otwarto w Ziemięcicach ogródki działkowe ROD “Przyszłość”. W 1967 roku zbudowano nowy ośrodek zdrowia z poradniami: ogólną, chirurgiczną, ginekologiczną i stomatologiczną. Pod koniec lat sześćdziesiątych wybudowano w Ziemięcicach kanalizację ogólnospławną. W 1970 otwarto w Ziemięcicach stadion sportowy wyposażony w boisko do piłki nożnej, bieżnię lekkoatletyczną, boiska do siatkówki i piłki ręcznej oraz stanowisko do skoku w dal. Z powodu braku właściwej konserwacji urządzenia powyższe z czasem zarosły trawą z wyjątkiem boiska piłkarskiego, które jest w stałym użytku, a które w latach dziewięćdziesiątych wyposażono w oświetlenie elektryczne.

W latach 70-tych i 80-tych około 50 procent młodych ludzi z Ziemięcic wyjechało na stałe do RFN. W 1991 roku powstało w Ziemięcicach koło terenowe Mniejszości Niemieckiej.

W 1997 roku w czasie powodzi tysiąclecia ucierpiało wiele domów, które zostały zalane przez wodę pochodzącą z przepełnionego stawu, która wydostała się wskutek awarii grobli.

Od 1999 roku, na przełomie lipca i sierpnia, odbywał się w Ziemięcicach doroczny festyn parafialny Jadwigafest. Impreza zyskała szybko status gminny a nawet międzynarodowy. Przez 2 do 3 dni na ziemięcickim boisku bawiło się każdego roku kilka tysięcy osób z bliższych i dalszych okolic. Samych obiadów w niedziele wydawano ok. 2000. Po 12 edycjach zaprzestano organizacji festynu. Środki zebrane i zarobione podczas kolejnych edycji Jadwigafestu posłużyły do wyremontowania kościoła.

W latach 2003 – 2004 roku wybudowano w Ziemięcicach kanalizację sanitarną oraz chodnik wzdłuż ulicy Mikulczyckiej, kanalizację ogólnospławną pozostawiono jako deszczową. W 2011 roku przybudowano do kościoła kaplicę Miłosierdzia Bożego. W 2012 roku Ziemięcice uzyskały dostęp do węzła nowo wybudowanej autostrady A1 Zabrze-Zachód położonego w odległości 4 km od centrum wsi. W 2015 roku zbudowano na boisku nową siedzibę klubu sportowego. W 2017 roku Ziemięcice (wraz z Gminą Zbrosławice) weszły w skład Metropolii Śląsko-Zagłębiowskiej. W 2018 roku rozebrano budynek wiejskiej świetlicy mieszczący się w przedwojennej restauracji i wybudowano na tym samym miejscu siedzibę biblioteki, która pełni też rolę świetlicy.


©Ziemięcice.pl 2018